Generalnie o Finansach

O podwyżkach stóp procentowych w Polsce, które mają miejsce słyszeli już prawie wszyscy, a w szczególności posiadacze kredytów hipotecznych. Co miesiąc począwszy od października 2021 słyszmy o kolejnej podwyżce i o tym jak wpłynie to na ratę kredytu.

Wydaje się, że każda kolejna podwyżka to droga do katastrofy i tragedii, która lada moment się wydarzy. Tak bynajmniej często przedstawiają to nagłówki prasowe, czy też programy informacyjne.

Każda podwyżka lub obniżka stóp procentowych prowadzi do zmian, o których warto wiedzieć. Jak każda zmiana ma ona swoje plusy i minusy, a to jakie konsekwencje będzie miała dla nas samych zależy min. od naszej sytuacji materialnej, zobowiązań, czy rodzaju inwestycji.

Przyjrzyjmy się na początek jak zmieniały się stopy procentowe w Polsce na przestrzeni ostatnich lat:

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Jak widzimy w ponad 20-letnim okresie jedynie w latach 1999-2000 mieliśmy do czynienia z większą podwyżką stóp procentowych, ale to było tak dawno, że mało kto z nas pamięta. Dla przypomnienia inflacja wówczas wynosiła 7,3% w 1999 roku i 10,1% w 2000 roku, co zapewne w tamtych czasach nie było tak straszne, skoro pamiętaliśmy wcześniejsze lata z inflacją rzędu 20% i więcej.

W długim okresie mieliśmy jednak do czynienia z obniżkami stóp procentowych, które w 2020 roku osiągnęły rekordowe minimum: 0,10%. Do niskiego poziomu stóp procentowych i niskiej inflacji zdążyliśmy się przyzwyczaić. Ale to już za nami i obecnie obserwujemy wzrost stóp, które obecnie wynoszą 2,75% po lutowej podwyżce. Kolejne podwyżki jeszcze przed nami.

Jakie są zatem plusy i minusy podwyżek stóp procentowych ?

Przyjrzyjmy się minusom i skutkom podwyżek stóp procentowych:

1. Słabsze wyniki funduszy obligacji.

Można powiedzieć mleko się rozlało. Rozpoczęcie cyklu podwyżek stóp procentowych zapoczątkowało przeceny obligacji polskich, a wraz za tym spadki funduszy obligacji. Średnio fundusze obligacji w okresie 1.10.2021-31.01.2022 straciły 8%.

Wynik wybranego funduszu obligacji długoterminowych wraz ze średnią dla grupy:

Źródło: www.analizy.pl

Wydaje się, że największe spadki za nami. Czy obligacje mogą jeszcze tracić ? Zapewne tak, choć jak widać przy dwóch ostatnich podwyżkach stóp procentowych ceny nie spadały zbytnio. A więc powoli zbliżamy się do momentu, kiedy sytuacja się odwróci i znów zobaczymy dobre wyniki tej kategorii funduszy.

Kiedy to nastąpi ? Istotne będą dwie kwestie: moment zakończenia cyklu podwyżek stóp procentowych oraz osiągnięcie szczytu inflacyjnego. Wówczas to inwestorzy mogą zacząć wracać z kapitałem, gdyż zakup obligacji, np 10-letnich, których rentowność wynosi prawie 4% wydaje się być „łakomym kąskiem”, którego nie można przeoczyć.

2. Wyższe raty kredytów, czyli wyższe oprocentowanie zaciągniętych pożyczek.

Rata kredytu hipotecznego mogła wzrosnąć nawet o ¼ na przestrzeni ostatnich miesięcy. Wskaźnik WIBOR 3-miesięczny (częsty składnik oprocentowania kredytów hipotecznych) wzrósł z poziomu 0,24% we wrześniu do 3,38% na 15 lutego br. Kolejne podwyżki przed nami co może oznaczać ostatecznie wzrost raty kredytu o nawet 40% w stosunku do poprzedniego roku. Pocieszeniem może być to, że banki często aktualizują ratę kredytu z pewnym opóźnieniem.

3. Spadek atrakcyjności kredytów.

Droższy kredyt niewątpliwie zniechęci cześć osób planujących np. zakup mieszkania do zmiany decyzji. Z jednej strony zmniejsza się zdolność kredytowa, z drugiej strony wrastają obawy czy będzie nas stać na spłatę zobowiązań. W samym 2021 roku wartość udzielonych kredytów hipotecznych przekroczyła 88 mld zł co stanowiło 40% wzrost w stosunku do roku 2020 r. Eksperci mieszkaniowi prognozują spadek wartości udzielonych kredytów mieszkaniowych o ponad 9% w 2022 roku.

4. Obniżenie konsumpcji w związku z wysokimi cenami.

Konsumpcja, zwłaszcza prywatna jest motorem napędowym polskiej gospodarki. Programy stymulacyjne, czy to w ramach tarczy antyinflacyjnej czy polskiego ładu utrzymają wysoki wzrost PKB, jednak będzie on słabł. Im będzie drożej i im mniej zostanie nam w portfelach, tym szybciej zaczniemy oszczędzać i ograniczać zbędne wydatki. Widoczne ograniczenie konsumpcji ujrzymy pod koniec roku lub nawet w kolejnym.

5. Spadek wzrostu PKB.

Według wstępnego szacunku produkt krajowy brutto (PKB) w 2021 r. był realnie wyższy o 5,7% w porównaniu z 2020 r. Rok 2022 to dalej dobre PKB, szacowane na ok 4%. Dynamika wzrostu produktu krajowego brutto spada i wraz z podwyżkami stóp procentowych będzie spadała również w kolejnym roku. A to rodzi pytania:

1. Co zrobi wówczas Narodowy Bank Polski ?

2. Czy zacznie obniżać stopy procentowe, aby wzrost gospodarczy utrzymać na zadowalającym poziomie ?

Zbyt niskie PKB to mniejsze zyski przedsiębiorstw, co może oznaczać spadek zatrudnienia, ograniczenie inwestycji i rozwoju firm, a więc przełoży się na sytuację finansową gospodarstw domowych.

A teraz spójrzmy jakie są plusy podwyżek stóp procentowych i co może się zmienić ?

1. Rosnące odsetki dla obligacji o zmiennym oprocentowaniu = lepsze wyniki funduszy obligacji w przyszłości.

Zeszły rok dla obligacji polskich, a tym samym dla funduszy tej kategorii był jednym z najgorszych w ostatnich latach. Wraz z podwyżkami stóp procentowych mocno wzrosły rentowności obligacji oraz wskaźnik WIBOR. Obecnie WIBOR 6-czny wynosi 3,75%, a jeszcze na początku października 2021 roku było to 0,32% Pozostałe wskaźniki można sprawdzić TUTAJ. Tak duży wzrost stawki WIBOR oznacza, że kupony od obligacji zmiennoprocentowych znacznie wzrosną. Kolejny okres naliczania odsetek będzie uwzględniał już aktualny WIBOR, co istotnie przełoży się na wyniki funduszy inwestujących w obligacje. Dobre czasy dla funduszy obligacyjnych dopiero nadejdą.

2. Wyższe odsetki od udzielonych kredytów = wzrost zysku banków.

Wyższe stopy procentowe przełożą się na zyski banków. Wyższe odsetki od udzielonych kredytów już uwzględniane są w wycenie banków. Sam indeks WIG-Banki od października wzrósł ponad 20%.

Źródło: www.bankier.pl

3. Wzrost oprocentowania lokat bankowych.

Już zaczynają się pojawiać propozycje banków z dużo lepszym oprocentowaniem lokat bankowych. Choć banki robią to powoli, to pewne jest że oprocentowanie lokat z poziomu 0% szybko wzrośnie. Ciekawe tylko co dodatkowo wymyślą banki, aby wraz z lepszą ofertą lokaty dodatkowo zarobić na kliencie.

4. Spadek inflacji (cen) w przyszłości.

Podwyżki stóp procentowych mają na celu wyhamowanie inflacji. Taka sytuacja również nastąpi w Polsce, ale przyjdzie nam na to jeszcze poczekać. Można się spodziewać, że szczyt inflacji ujrzymy w drugiej połowie roku. Póki co musimy uzbroić się w cierpliwość.

5. Wyhamowanie wzrostu cen mieszkań.

Mniejszy popyt ze strony osób planujących zakup mieszkania może wyhamować wzrost cen nieruchomości. Niższa zdolność kredytowa i droższy kredyt już wpływają na mniejszą liczbę wniosków o kredyt hipoteczny. Ale czy to wystarczy ?

Podsumowanie.

Zmiany stóp procentowych  przekładają się m.in. na oprocentowanie kredytów i pożyczek, co ma wpływ na ich dostępność i reguluje ilość pieniądza w obiegu. Pozwalają one wpływać na inflację w taki sposób aby dążyć do celu inflacyjnego ustalonego przez bank centralny. Obecnie podwyżki mają za zadanie wyhamować wzrost cen, ale konsekwencją tego będzie również mniejsza konsumpcja, inwestycje, jak również wzrost gospodarczy. Można więc przypuszczać, że w niedalekiej przyszłości kiedy inflacja oraz PKB  wyhamują stopy procentowe będą obniżane. Na to przyjdzie nam jednak jeszcze chwilę poczekać.

Generalnie o Finansach

Zastrzeżenia prawne:

Treść niniejszego serwisu ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny, a zawarte tu treści są wyrazem osobistych poglądów ich autora.  Niniejszy serwis ani w całości ani w części nie stanowi rekomendacji inwestycyjnej w rozumieniu obowiązujących przepisów prawa. Wszelkie decyzje finansowe i inwestycyjne podejmujesz drogi Czytelniku i Użytkowniku na własną odpowiedzialność. Dokładam wszelkich starań, aby prezentowane treści, w tym dane liczbowe, były poprawne. Jednak mogą zdarzać się błędy i z tego tytułu nie ponoszę odpowiedzialności.

Generalnie o Finansach